Qua công tác kiểm sát giải quyết vụ án dân sự sơ thẩm về “tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất” giữa các nguyên đơn Nguyễn Văn N, sinh năm 1978, bà Lê Thị S, sinh năm 1976 và các bị đơn ông Bùi Văn B, sinh năm 1964 bà Nguyễn Thị B1, sinh năm 1957 của Tòa án nhân dân thành phố Long Xuyên theo Thông báo thụ lý số 434 ngày 27 tháng 10 năm 2023 (tại Bản án dân sự số 22/2024/DS-ST ngày 18 tháng 01 năm 2024), Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Long Xuyên phát hiện các đương sự có hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thuế, cụ thể như sau:
Ngày 24/3/2023, ông Bùi Văn B có lập Vi bằng tại Văn phòng Thừa phát lại Trần Hải Quân thỏa thuận với vợ chồng ông Nguyễn Văn N, bà Lê Thị S chuyển nhượng 04 thửa đất thuộc tờ bản đồ số 32, tọa lạc tại xã Mỹ Hoà Hưng, thành phố Long Xuyên gồm các thửa số 127, diện tích 409,2 m2, đất trồng cây lâu năm; thửa số 128, diện tích 190,8 m2, đất ở tại nông thôn; thửa số 157, diện tích 305,8 m2, đất ở tại nông thôn gắn liền với nhà ở cấp 4, 01 tầng diện tích sàn 55,12 m2; thửa số 158, diện tích 545,4 m2, đất trồng cây lâu năm với giá 4.100.000.000 đồng (bốn tỷ một trăm triệu đồng). Ngoài ra, các bên còn thỏa thuận: ông B có trách nhiệm giao lại cho vợ chồng ông N, bà S 01 nền thổ cư thửa số 171, tờ bản đồ số 43, diện tích 300 m2 tại xã Mỹ Hòa Hưng, thành phố Long Xuyên. Sau khi hoàn tất thủ tục công chứng chuyển nhượng 04 thửa đất nêu trên ông B giao cho vợ chồng ông N số tiền 1.800.000.000 đồng và làm thủ tục chuyển nhượng lại cho vợ chồng ông N nền thổ cư thửa số 171 nêu trên. Số tiền 2.300.000.000 đồng còn lại sẽ trả sau 60 ngày kể từ ngày 24/3/2023 với lãi suất 1%/tháng.
Ngày 27/3/2023, vợ chồng ông N, bà S (Bên chuyển nhượng) ký kết 02 Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại Văn phòng Công chứng Hoàng gia với vợ chồng ông B, bà B1 (Bên nhận chuyển nhượng) 04 quyền sử dụng đất nêu trên, với tổng giá trị chuyển nhượng là 750.000.000 đồng (bảy trăm năm mươi triệu đồng).
Căn cứ lời khai của các đương sự và các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, thấy rằng: Điều khoản về giá cả chuyển nhượng của 02 hợp đồng nêu trên do các bên thoả thuận chỉ ghi nhận tổng giá trị chuyển nhượng 04 thửa đất là 750.000.000 đồng là không đúng với giá trị chuyển nhượng thực tế mà các bên đã thoả thuận trước đó trong Vi bằng được lập ngày 24/3/2023 tại Văn phòng Thừa phát lại Trần Hải Quân với tổng giá trị chuyển nhượng là 4.100.000.000 đồng. Đương sự thừa nhận việc thoả thuận giá tại 02 hợp đồng với số tiền 750.000.000 đồng nhằm giảm tiền thuế phải nộp. Thực tế, vợ chồng ông B, bà B1 đã trả trước cho vợ chồng ông N, bà S 1.800.000.000 đồng, còn nợ số tiền 2.300.000.000 đồng (theo Bản án dân sự số 22/2024/DS-ST ngày 18 tháng 01 năm 2024 của Toà án nhân dân thành phố Long Xuyên đã buộc vợ chồng ông B, bà B1 có nghĩa vụ liên đới trả cho vợ chồng ông N, bà S số tiền 2.480.166.167 đồng, bao gồm tiền chuyển nhượng còn nợ 2.300.000.000 đồng và tiền lãi chậm thực hiện nghĩa vụ là 180.166.167 đồng).
Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Long Xuyên xét thấy: Khi xác lập hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất các đương sự đã cố ý thoả thuận giá trị chuyển nhượng trong 02 hợp đồng thấp hơn nhiều lần giá trị thực tế mà các bên đã giao, nhận nhằm mục đích giảm tiền thuế phải nộp đối với nhà nước (giá tại 02 hợp đồng chỉ ghi 750.000.000 đồng, thực tế giá bán 4.100.000.000 đồng, đã giao nhận 1.800.000.000 đồng). Hành vi khai sai dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp của các đương sự đã vi phạm khoản 1 Điều 16 Nghị định số 125/2020/NĐ-CP ngày 19 tháng 10 năm 2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hoá đơn.
Để bảo đảm phòng ngừa và xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thuế, Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Long Xuyên đã kiến nghị Chi cục Thuế thành phố Long Xuyên cho kiểm tra lại vụ việc để xử lý đối với hành vi vi phạm nêu trên và thực hiện nội dung cụ thể như: Tiến hành các biện pháp cần thiết để truy thu số tiền mà các đương sự khai sai và xem xét xử lý hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thuế của các đương sự theo quy định pháp luật.
Sau khi nhận được Kiến nghị phòng ngừa và xử lý vi phạm pháp luật của Viện Kiểm sát thành phố Long Xuyên. Chi cục Thuế thành phố Long Xuyên tiến hành lập hồ sơ xử lý vi phạm hành chính và ban hành Quyết định xử lý vi phạm về thuế đối với ông Nguyễn Văn N với số tiền 99.473.915 đồng, buộc phải nộp đủ số tiền thuế thu nhập cá nhân trốn thuế số tiền 66.315.943 đồng, tổng số tiền phải nộp vào ngân sách nhà nước là 165.789.858 đồng. Đối với hành vi vi phạm hành chính về lệ phí trước bạ của ông Bùi Văn B thì Chi cục Thuế thành phố Long Xuyên đề nghị Cục thuế tỉnh An Giang xem xét xử lý theo thẩm quyền.
Phan Hưng – VKSND TP Long Xuyên (Q)
