Kiểm sát giải quyết các vụ, việc dân sự là một trong những công tác thực hiện chức năng kiểm sát các hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát nhân dân theo quy định của pháp luật, nhằm bảo vệ tài sản Nhà Nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức và công dân, bảo đảm cho việc giải quyết vụ, việc dân sự của Tòa án kịp thời, đúng pháp luật. Trong những năm qua, tranh chấp dân sự đặc biệt là tranh chấp về đất đai trên địa bàn tỉnh An Giang ngày càng tăng cả về số lượng vụ, việc và tính chất ngày càng phức tạp, đa dạng. Tập trung nhiều nhất là các tranh chấp đòi tài sản là quyền sử dụng đất; Tranh chấp đất hương hoả, dòng tộc, chia thừa kế. Để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của ngành trong công tác kiểm sát giải quyết các vụ việc dân sự thì việc đổi mới và nâng cao chất lượng công tác kiểm sát giải quyết các vụ, việc dân sự nói chung và kiểm sát giải quyết các vụ, việc tranh chấp về đất đai nói riêng, là một trong những nhiệm vụ công tác trọng tâm của Ngành Kiểm sát An Giang. Nhằm thực hiện tốt việc kiểm sát nói trên, Phòng 9 đề xuất các giải pháp về kỹ năng nghiệp vụ chủ yếu sau:
– Một là đổi mới phương pháp nghiên cứu hồ sơ: Kiểm sát viên được phân công tham gia phiên tòa phải trực tiếp nghiên cứu hồ sơ vụ án. Cách nghiên cứu hồ sơ cần thực hiện từng vấn đề cụ thể theo hướng dẫn tại Quy định về hướng dẫn hoạt động của Kiểm sát viên tham gia phiên tòa dân sự sơ thẩm và nghiên cứu theo tính chất từng loại kiện, như hướng dẫn số 33/HD-VKSTC ngày 17/10/2019 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Phải nghiên cứu kỹ từng văn bản tố tụng như: Thông báo thụ lý, Quyết định áp dụng biện pháp thu thập chứng cứ của Tòa án, Biên bản giao nhận chứng cứ, Biên bản lấy lời khai, Biên bản hòa giải, Biên bản thẩm định, Quyết định đưa vụ án ra xét xử, Quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời (nếu có). Khi nghiên cứu phải đồng thời đối chiếu với các quy định của pháp luật để xem căn cứ ban hành văn bản đó có phù hợp với quy định của pháp luật hay không. Tất cả các vấn đề tố tụng đều phải được kiểm tra, kết luận có vi phạm hay không. Kiểm sát viên phải xác định tính hợp pháp và đầy đủ của các chứng cứ có trong hồ sơ vụ án thông qua việc kiểm tra các biện pháp thu thập chứng cứ, xác định nguồn chứng cứ trên cơ sở kiểm tra thủ tục thu thập chứng cứ của đương sự và người tiến hành tố tụng đồng thời làm rõ chứng cứ đó đã xác định được đầy đủ các vấn đề cần phải chứng minh trong vụ án nhằm bảo đảm quyền của người tham gia tố tụng.
Cần nghiên cứu, nắm vững các quy định của Luật đất đai cũng như các văn bản hướng dẫn có liên quan về trình tự thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giải quyết tranh chấp đất đai và chức năng, thẩm quyền của các cơ quan Nhà nước về quản lý đất đai… Xác định đối tượng được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và cơ quan cấp giấy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để dự kiến người khởi kiện và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan cần đưa vào tham gia tố tụng (Ví dụ: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được cấp trước thời điểm 01/7/2004 thì hầu hết người đứng tên trong Giấy chứng nhận là đại diện hộ sản xuất, hộ gia đình… như vậy cần xác định còn những ai trong hộ được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chưa được đưa vào tham gia tố tụng cho đầy đủ, chính xác, nếu có yêu cầu hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì phải đưa Ủy ban nhân dân là cơ quan ra quyết định hành chính vào tham gia tố tụng…). Phải xem xét đất tranh chấp đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hay chưa, lưu ý trường hợp đã bị thu hồi giấy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để xác định thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất theo quy định của Luật đất đai và Bộ luật Tố tụng dân sự.
– Hai là đánh giá chứng cứ đầy đủ, chính xác và áp dụng căn cứ pháp luật cụ thể để đề xuất đường lối giải quyết vụ án. Kiểm sát viên phải nghiên cứu toàn bộ các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án để xác định các vấn đề như: quan hệ pháp luật tranh chấp, tính chất và nội dung tranh chấp? Nguyên đơn có yêu cầu gì? Ý kiến của bị đơn và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan như thế nào đối với yêu cầu của nguyên đơn và bị đơn có yêu cầu phản tố, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập hay không? Các bên xuất trình được những tài liệu, chứng cứ gì về tranh chấp, các tình tiết liên quan đến vụ án.
Trường hợp đất đã có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất thì Kiểm sát viên nghiên cứu hồ sơ phải kiểm tra các giấy tờ về đất đai kèm theo các tài liệu hồ sơ quản lý đất và tài sản trên đất (nếu có) để xem xét đánh giá. Khi nghiên cứu hồ sơ phải đặc biệt chú ý chứng cứ về nguồn gốc và quá trình sử dụng đất do các bên tranh chấp đưa ra; các biên bản giải quyết của cơ quan chức năng; biên bản hòa giải ở xã, phường, thị trấn; thực tế diện tích đất mà các bên tranh chấp đang sử dụng ngoài diện tích đang có tranh chấp; quá trình kê khai, đóng thuế sử dụng đất hàng năm; sự phù hợp của hiện trạng sử dụng thửa đất đang có tranh chấp với quy hoạch sử dụng chi tiết đã được xét duyệt… Kiểm sát viên phải đánh giá được việc áp dụng pháp luật và giải quyết các vấn đề nêu trên, đưa ra quan điểm giải quyết các vấn đề đó, làm cơ sở để kiểm sát việc giải quyết án của Tòa án. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu hồ sơ để thực hiện quyền yêu cầu bổ sung tài liệu chứng cứ và người tham gia tố tụng (nếu thấy chưa đầy đủ..) và chuẩn bị đề cương tham gia hỏi, Dự thảo Bản phát biểu tại phiên tòa và Báo cáo đề xuất với lãnh đạo Viện kết quả nghiên cứu hồ sơ vụ án và quan điểm giải quyết, để lãnh đạo Viện duyệt trước khi tham gia phiên tòa.
– Ba là nâng cao chất lượng phát biểu của Kiểm sát viên tại phiên tòa: Căn cứ các tài liệu, chứng cứ có tại hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, Kiểm sát viên phát biểu ý kiến về việc tuân theo pháp luật tố tụng của Thẩm phán, Hội đồng xét xử; việc chấp hành pháp luật của những người tham gia tố tụng, kể từ khi thụ lý vụ án đến trước khi Hội đồng xét xử nghị án; phát biểu quan điểm về hướng giải quyết vụ án. Bài phát biểu của Kiểm sát viên khi tham gia phiên tòa phải lập luận chặt chẽ, đúng căn cứ pháp luật và được Lãnh đạo Viện kiểm sát phê duyệt: Nội dung phát biểu phải ngắn gọn, tập trung vào những vấn đề chính cần phải giải quyết theo yêu cầu của đương sự, tránh dài dòng, lan man và trùng lặp, việc đề xuất giải quyết vụ án phải có căn cứ, đúng pháp luật, đủ sức thuyết phục Hội đồng xét xử và những người tham dự phiên tòa.
Trên đây là một số giải pháp, nhằm góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ trọng tâm “Nâng cao chất lượng công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc dân sự..” nhất là nâng cao chất lượng công tác giải quyết các vụ việc tranh chấp trong lĩnh vực đất đai, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ công tác của Ngành và nhiệm vụ chính trị trên địa bàn tỉnh An Giang.
Mỹ Duyên
Nguồn tin: Phòng 9 (G)
