Trong 06 tháng đầu năm 2023, thông qua công tác kiểm sát giải quyết vụ án hành chính, Phòng Kiểm sát giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật (Phòng 10) Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) tỉnh An Giang tập hợp vi phạm, thiếu sót dẫn đến cấp phúc thẩm hủy quyết định sơ thẩm, tham mưu Lãnh đạo Viện ban hành Thông báo rút kinh nghiệm số 633/TB–VKS ngày 29/5/2023 và số 754/TB–VKS ngày 14/6/2023, để VKSND hai cấp trong tỉnh nghiên cứu, rút kinh nghiệm, góp phần nâng cao chất lượng trong công tác kiểm sát việc thụ lý, giải quyết vụ án hành chính. Cụ thể:
I. Vụ án “Khiếu kiện quyết định xử phạt vi phạm hành chính” có liên quan đến lĩnh vực xử lý hình sự
Giữa người khởi kiện: Ông Nguyễn Văn Nhơn, sinh năm 1972, địa chỉ ấp Long Hòa 2, xã Long Kiến, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang. Người bị kiện: Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Long Kiến, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang.
1. Nội dung vụ án
Ông Nguyễn Văn Nhơn khởi kiện: Ngày 01/7/2019, ông không tham gia đánh bạc dưới hình thức lắc tài xỉu, nhưng ông Trần Thanh Phong là Công an viên Công an xã Long Kiến yêu cầu ông ký vào biên bản vi phạm hành chính và đã bị Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Long Kiến ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện nay, ông chưa nhận Quyết định xử phạt vi phạm hành chính và nộp phạt, nên ông khởi kiện yêu cầu hủy Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 0003932 ngày 02/7/2019 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Long Kiến, huyện Chợ Mới An Giang.
Tại Văn bản số 431/UBND ngày 24/10/2022 của Ủy ban nhân dân xã Long Kiến, ghi nhận: Không chấp nhận nội dung khởi kiện của ông Nhơn về việc hủy Quyết định xử phạt vi phạm hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Long Kiến (hành vi đánh bạc của ông Nhơn bị lực lượng Công An xã bắt quả tang và lập biên bản xử phạt, có kèm theo hồ sơ vụ việc).
Đơn khởi kiện đã hết thời hiệu khởi kiện nên đề nghị áp dụng thời hiệu.
Bản án số 01/2023/HC–ST ngày 9/02/2023 của Tòa án nhân dân huyện Chợ Mới, quyết định: Đình chỉ yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Văn Nhơn, khởi kiện yêu cầu hủy Quyết định xử phạt hành chính số 0003932 ngày 02/7/2019 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Long Kiến, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang.
Cấp sơ thẩm xác định đúng quan hệ pháp luật “Tranh chấp khiếu kiện quyết định xử phạt vi phạm hành chính”, tư cách pháp lý và mối quan hệ giữa những người tham gia tố tụng, theo quy định. Tại phiên tòa sơ thẩm, Hội đồng xét xử đã làm rõ việc ông Nhơn khởi kiện vào ngày 25/7/2022 là đã hết thời hiệu khởi kiện nên đình chỉ yêu cầu khởi kiện của ông Nhơn tại phiên tòa.
Ngày 20/4/2023, cấp phúc thẩm đã xét xử: Bác yêu cầu kháng cáo của ông Nguyễn Văn Nhơn. Giữ nguyên Bản án hành chính sơ thẩm số 01/2023/HC–ST ngày 09/02/2023 của Tòa án nhân dân huyện Chợ Mới.
2. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm
Căn cứ tài liệu, chứng cứ thu thập trong hồ sơ vụ án, xác định, tháng 7/2019, ông Nhơn tham gia đánh bạc lắc tài xỉu, tại ấp Long Hòa 2, xã Long Kiến, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang, Công an xã Long Kiến lập biên bản bắt quả tang, những người tham gia đánh bạc cùng ký tên trong biên bản, trong đó có ông Nhơn và đã được Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Long Kiến xử phạt vi phạm hành chính.
Ngày 02/8/2019, ông Nhơn tiếp tục tham gia đánh bạc, bị Công an huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp bắt quả tang. Biên bản ghi lời khai ngày 20/5/2021, do Cơ quan Cảnh sát điều tra – Công an huyện Thanh Bình thực hiện, ông Nhơn khai nhận, ngày 01/7/2019, bị xử phạt vi phạm hành chính 1.500.000 đồng, về hành vi đánh bạc, đã nộp phạt xong. Vì vậy, có cơ sở xác định 20/5/2021, ông Nhơn đã biết được Quyết định xử phạt vi phạm hành chính nêu trên. Đến ngày 25/7/2022, ông Nhơn nộp đơn khởi kiện vụ án hành chính, đối với Quyết định xử phạt vi phạm hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Long Kiến là đã hết thời hiệu khởi kiện, theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 116 Luật Tố tụng hành chính.
Vụ án trên, Tòa án đã quyết định đình chỉ giải quyết là đúng quy định pháp luật. Tuy nhiên, ông Nhơn khởi kiện yêu cầu hủy Quyết định xử phạt hành chính của Chủ tịch ủy ban nhân dân xã Long Kiến là để trốn tránh trách nhiệm trong vụ án đánh bạc khác, mà tháng 5/2021, Cơ quan Cảnh sát điều tra – Công an huyện Thanh Bình đã khởi tố. Do vậy, khi giải quyết các vụ việc liên quan (lĩnh vực xử phạt hành chính), các đơn vị cần lưu ý phối hợp, quyết định xử lý chính xác.
II. Vụ án kiện “Yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”, giữa người khởi kiện: ông Lê Chánh Minh, bà Lê Thị Ánh Tuyền, bà Lê Thị Ngọc Tuyền và người bị kiện Ủy ban nhân dân huyện phú tân, tỉnh An Giang.
1. Nội dung vụ án
Ngày 25/8/2022, các ông, bà Lê Chánh Minh, Lê Thị Ánh Tuyền và Lê Thị Ngọc Tuyền, khởi kiện vụ án hành chính yêu cầu hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 03440/aC ngày 03/12/2001, do UBND huyện Phú Tân cấp cho ông Dương Minh Thương.
Trước đó, các ông bà Minh, Ánh Tuyền và Ngọc Tuyền đã khởi kiện vụ án hành chính, yêu cầu Tòa án buộc Chủ tịch UBND huyện Phú Tân điều chỉnh Giấy CNQSDĐ của ông Dương Minh Thương, nhưng TAND huyện Phú Tân xác định việc yêu cầu giải quyết không thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND huyện Phú Tân, nên đã trả đơn khởi kiện của các ông, bà. Tháng 5/2022, các ông, bà Minh, Ánh Tuyền, Ngọc Tuyền khởi kiện vụ án dân sự tranh chấp quyền sử dụng đất với ông Dương Minh Thương, đồng thời, yêu cầu hủy Giấy CNQSDĐ của ông Thương, nhưng TAND huyện Phú Tân, tỉnh An Giang hướng dẫn rút đơn khởi kiện vụ án dân sự, để khởi kiện vụ án hành chính, được TAND tỉnh An Giang thụ lý số 01/2023/TLST-HC ngày 03/01/2023. Ngày 27/01/2023, TAND tỉnh An Giang ban hành Quyết định đình chỉ giải quyết vụ án số 01/2023/QĐST-HC, do hết thời hiệu khởi kiện (theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 116 Luật Tố tụng hành chính).
Ngày 02/02/2023, các ông, bà Minh, Ánh Tuyền, Ngọc Tuyền có đơn kháng cáo Quyết định đình chỉ của TAND tỉnh An Giang. Ngày 30/5/2023, TAND cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh có Quyết định số 375/2023/QĐ–PT, giải quyết việc kháng cáo, hủy Quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính số 01/2023/QĐST–HC ngày 27/01/2023 của TAND tỉnh An Giang; chuyển hồ sơ vụ án cho TAND tỉnh An Giang, tiếp tục giải quyết theo luật định.
2. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm
Vào ngày 08/6/2021, người khởi kiện biết được Giấy CNQSDĐ số 03440/aC ngày 03/12/2001, do UBND huyện Phú Tân cấp cho ông Dương Minh Thương, nên đã có đơn khởi kiện vụ án hành chính, trong thời hạn luật định. Lẽ ra, TAND huyện Phú Tân, tỉnh An Giang yêu cầu, hướng dẫn đương sự sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện, theo quy định tại Điều 122 Luật Tố tụng hành chính, nhưng lại ra Thông báo số 12/TB–TA ngày 07/3/2022 trả đơn khởi kiện, làm cho đương sự không thực hiện được quyền khởi kiện trong thời hạn luật định.
Các ông, bà Minh, Ánh Tuyền, Ngọc Tuyền khởi kiện vụ án hành chính tại TAND tỉnh An Giang và được thụ lý giải quyết. Ngày 27/01/2023, TAND tỉnh An Giang đã ban hành Quyết định đình chỉ giải quyết vụ án nêu trên, vì cho rằng hết thời hiệu khởi kiện theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 116 của Luật Tố tụng hành chính, nhưng không tính thời gian khởi kiện và trả đơn khởi kiện đã gởi TAND cấp huyện, theo quy định tại khoản 4 Điều 116 Luật Tố tụng hành chính (vì thời gian này không tính vào thời hiệu khởi kiện).
Điều 116 quy định Thời hiệu khởi kiện:
Khoản 4: Trường hợp vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan khác làm cho người khởi kiện không khởi kiện được trong thời hạn quy định tại điểm a và điểm b khoản 2 Điều này thì thời gian có sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan khác không tính vào thời hiệu khởi kiện.
Từ đó cho thấy, TAND tỉnh An Giang ra Quyết định đình chỉ giải quyết vụ án là không phù hợp quy định pháp luật; TAND cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh đã hủy Quyết định đình chỉ vụ án, chuyển hồ sơ vụ án cho TAND tỉnh An Giang, tiếp tục giải quyết theo luật định.
Trường hợp cụ thể vụ án này, liên quan đến việc các đương sự khởi kiện và rút đơn khởi kiện vụ án dân sự, để khởi kiện vụ án hành chính, theo hướng dẫn của cán bộ Tòa án, mà lẽ ra, TAND huyện Phú Tân, tỉnh An Giang phải hướng dẫn, tiếp nhận, thụ lý đơn khởi kiện vụ án hành chính của các đương sự, tiến hành kiểm tra, xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ, xác định thẩm quyền, chuyển vụ án đến TAND tỉnh An Giang giải quyết theo thẩm quyền luật định.
Lãnh đạo VKSND tỉnh yêu cầu Kiểm sát viên hai cấp trong tỉnh, cần thực hiện đầy đủ trách nhiệm, nâng cao kỹ năng trong công tác nghiệp vụ, từ khi Tòa án tiến hành thụ lý, giải quyết vụ án, phát huy hơn nữa vai trò của Viện Kiẻm sát trong quá trình giải quyết các vụ án hành chính.
Minh Thiện
Phòng 10 (H)
