Vừa qua, Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) thành phố Long Xuyên phối hợp với Tòa án nhân dân thành phố Long Xuyên tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm đối với vụ án dân sự “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất” giữa nguyên đơn Hồ Thanh Danh, bị đơn Nguyễn Hoàng Tuấn, Lê Thị Phong Lan, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn ông Trần Tiến Vinh, người đại diện theo ủy quyền của nguyên đơn Từ Đức Vinh.
Quang cảnh phiên tòa
Nội dung vụ án: ngày 14/4/2017, ông Hồ Thanh Danh và ông Nguyễn Hoàng Tuấn, bà Lê Thị Phong Lan thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất diện tích 75,29m² thuộc Lô 6 nền số 94 toạ lạc khóm Tây Khánh 4, phường Mỹ Hoà, thành phố Long Xuyên, tỉnh An Giang theo Quyết định số 94/QĐ-SVHTTDL ngày 06/12/2010 của Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh An Giang giá 90.000.000 đồng. Ông Tuấn và bà Lan đã giao cho ông Danh 60.000.000 đồng, có làm biên nhận. Sau đó do Ủy ban nhân dân thành phố Long Xuyên điều chỉnh quy hoạch, nền đất theo Quyết định số 94/QĐ-SVHTTDL ngày 06/12/2010 không còn tồn tại trên thực địa. Do đó, ông Danh đã trả lại 80.000.000 đồng nhưng ông Tuấn, bà Lan yêu cầu ông Danh phải trả thêm 70.000.000 đồng vì cho rằng do hợp đồng không thực hiện được, đồng thời ông Danh có thỏa thuận miệng sẽ trả cho ông Tuấn, bà Lan 150.000.000 đồng. Ông Danh không đồng ý nên khởi kiện yêu cầu Tòa án tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất vô hiệu, ông Tuấn, bà Lan có yêu cầu phản tố yêu cầu nguyên đơn trả 70.000.000 đồng.
Đây là tranh chấp phổ biến ở địa phương, đa dạng người tham gia tố tụng và có người bảo vệ quyền và lợi ích của đương sự, đáp ứng tiêu chí lựa chọn thực hiện phiên tòa rút kinh nghiệm theo Hướng dẫn số 32/HD-VKSTC ngày 30/11/2018 của VKSND tối cao hướng dẫn về việc tham gia, tham dự phiên tòa dân sự, hôn nhân và gia đình, hành chính, kinh doanh thương mại, lao động rút kinh nghiệm, Quy chế số 1332/QCPH-VKS-TA ngày 15/11/2019 của VKSND, Tòa án nhân dân tỉnh An Giang về tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm theo yêu cầu cải cách tư pháp.
Kiểm sát viên được phân công đã nghiên cứu, đánh giá toàn diện các chứng cứ và ứng dụng phần mềm Xmind báo cáo án bằng sơ đồ tư duy thể hiện nội dung, quan điểm, đường lối giải quyết vụ án đảm bảo có căn cứ, đúng quy định của pháp luật, dự thảo câu hỏi, những tình huống phát sinh và dự thảo phát biểu tại phiên tòa theo đúng quy định. Dự và chỉ đạo buổi báo cáo có bà Trần Thị Minh Thư, Phó Viện trưởng phụ trách, Kiểm sát viên và Chuyên viên bộ phận dân sự.
Kiểm sát viên Nguyễn Thị Kiều Diễm phát biểu tại phiên tòa
Căn cứ vào các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, diễn biến và kết quả tranh tụng tại phiên tòa xác định tại thời điểm chuyển nhượng quyền sử dụng đất, nguyên đơn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chỉ có quyết định giao nền của Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch là chưa đủ điều kiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo quy định khoản 1 Điều 168 Luật Đất đai 2013. Bên cạnh đó hình thức giao dịch không đảm bảo theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 167 Luật Đất đai 2013. Do đó, giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông Danh và ông Tuấn, bà Lan là vô hiệu do vi phạm điều cấm của pháp luật và hình thức giao dịch theo quy định tại Điều 122, 123, 129, 500, 501, 502, 503 Bộ luật Dân sự 2015. Kiểm sát viên đã đề nghị Hội đồng xét xử tuyên chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo biên nhận ngày 14/4/2017 vô hiệu, không chấp nhận yêu cầu phản tố của bị đơn do không cung cấp được chứng cứ, chứng minh cho yêu cầu của mình, do tin tưởng nên việc thỏa thuận bằng miệng không lập văn bản, không ai biết. Người đại diện của nguyên đơn trình bày do nguyên nhân khách quan làm quyết định giao nền bị thu hồi, hợp đồng không thực hiện được nên tự nguyện chuyển thêm số tiền 20.000.000 đồng nhưng không yêu cầu nhận lại, ngoài ra các bên không có thỏa thuận tiền bồi thường 150.000.000 đồng. Tại phiên tòa, bị đơn yêu cầu giải quyết hậu quả của hợp đồng vô hiệu nên Kiểm sát viên đề nghị Hội đồng xét xử căn cứ Điều 131 Bộ luật Dân sự năm 2015 giải quyết hậu quả hợp đồng vô hiệu.
Sau thời gian nghị án, Hội đồng xét xử thống nhất toàn bộ quan điểm đề nghị của đại diện Viện Kiểm sát căn cứ điểm a khoản 3 Điều 167, khoản 1 Điều 168 Luật Đất đai năm 2013, Điều 117, 119, 122, 123, 129, 131, 500, 501, 502, 503 Bộ luật Dân sự 2015. Kết thúc phiên tòa, VKSND thành phố Long Xuyên đã tiến hành họp rút kinh nghiệm, nhận xét, đánh giá ưu điểm của Kiểm sát viên là ghi nhận ý kiến của đương sự, phát biểu quan điểm giải quyết vụ án khách quan, toàn diện, triệt để, giọng nói rõ, tự tin, trôi chảy đã thuyết phục và áp dụng đúng căn cứ pháp luật. Tuy nhiên chỉ rõ những hạn chế, thiếu sót cần rút kinh nghiệm như trong cách đặt câu hỏi để làm rõ những nội dung, tài liệu chứng cứ có mâu thuẫn trong hồ sơ.
Hội đồng xét xử tuyên án
Thông qua phiên tòa rút kinh nghiệm, mỗi Kiểm sát viên được nâng cao bản lĩnh chính trị, tinh thần trách nhiệm, tự đào tạo, tích lũy kiến thức, kinh nghiệm, học hỏi nâng cao về kỹ năng nghiệp vụ, góp phần nâng cao chất lượng xét xử các vụ án dân sự nói chung.
Kiều Diễm, Ảnh: Hoàng Nghĩa – VKSND TP Long Xuyên (Q)
